Bet midrasz
Bet midrasz (hebr. בית מדרש „dom nauki”, „dom poszukiwania”, „dom studiów”; jid. בית־מדרש bes-medresz) – typ synagogi ze specjalnym pomieszczeniem przeznaczonym do studiów talmudycznych dla chłopców i dorosłych mężczyzn[1][2]. Przez chasydów popularnie nazywane szul lub szil.
Pierwsze bet midrasze powstawały w okresie hellenistycznym i były wzorowane na greckich uczelniach. W Europie Wschodniej większość takich budynków powstawało przy gminnych synagogach lub w ich bliskim sąsiedztwie. Połączenie miejsca modlitwy i nauki pozwalało na optymalne wykorzystanie czasu przeznaczonego na modły i rozważania nad Słowem Bożym[1][3]. Czasami bet midrasz pełnił także funkcję noclegowni dla przyjezdnych pobożnych Żydów. Zajmowano się w nim również pomocą biednym studentom jesziw[2]. Sporą część domów studiów zakładały osoby prywatne, które lokowały je przeważnie we własnych mieszkaniach.[1][2]
Każdy bet midrasz zaopatrzony był w księgozbiór, do którego wolny dostęp mieli wszyscy członkowie gminy. Nie istniał żaden zinstytucjonalizowany system korzystania z ksiąg (jak np. w bibliotece). Nie był on potrzebny – przed ewentualnymi kradzieżami i aktami wandalizmu chroniła potęga autorytetu samego miejsca[3].
W Talmudzie zapisane są specjalne modlitwy, które należy odmawiać przy wchodzeniu i wychodzeniu z domu studiów[1].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Alan Unterman, Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, Warszawa: Książka i Wiedza, 1998, s. 44-45, ISBN 83-05-12933-0 (pol.).
- ↑ a b c Elchanan Reiner, Bet ha-Midrash [online], The YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe [dostęp 2021-05-02] (ang.).
- ↑ a b Zofia Borzymińska: Be(j)t (ha-)midrasz. W: Polski słownik judaistyczny. Dzieje – kultura – religia – ludzie. Oprac. Zofia Borzymińska i Rafał Żebrowski. T. 1: A–K. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 160–161, seria: Słowniki. ISBN 83-7255-126-X. [dostęp 2021-05-02].